Hà Nội có chong chóng Cứ tự quay trong nhà Không cần trời thổi gió Không cần bạn chạy xa Hà Nội có nhiều hoa Bó từng chùm cẩn thận Mấy chú vào mua hoa Tươi cười ra mặt trận Hà Nội có Hồ Gươm Nước xanh như pha mực Bên hồ ngọn Tháp Bút Viết thơ lên trời cao Hà Nội có nhiều hào Bụng súng đầy những đạn Và có nhiều búp bê Bóng tròn cho các bạn Hà Nội có tàu điện Đi về cứ leng keng Người xuống và người lên Người nào trông cũng đẹp Mấy năm giặc bắn phá Ba Đình vẫn xanh cây Trăng vàng chùa Một Cột Phủ Tây Hồ hoa bay…
Hướng dẫn soạn bài Một người Hà Nội - Nguyễn Khải
Câu 1 (Trang 98 SGK Ngữ Văn 12 Tập 2):
* Tính cách, phẩm chất của cô Hiền:
- Cô Hiền là nhân vật trung tâm của truyện. Cũng như người Hà Nội khác, cô đã cùng Hà Nội, cùng đất nước trải qua nhiều biến động thằng trầm nhưng vẫn giữ được cốt cách người Hà Nội. Cô sống thẳng thắn, chân thành, không giấu giếm thái độ của mình với mọi hiện tượng xung quanh.
- Cô sống rất chân thành, thẳng thắn: Hòa bình lặp lại ở miền Bắc, cô Hiền không hề giấu giếm quan điểm của mình: “vui hơn nhiều, nói cũng hơi nhiều”, theo cô “chính phủ can thiệp vào nhiều việc của dân quá”...
- Là một người có đầu óc quan sát thực tế: Cô tính toán mọi việc trước sau rất khôn khéo và “đã tính là làm, đã làm là không để ý đến những điều đàm tiếu của thiên hạ”...
+ Việc hôn nhân: lấy chồng trước ba mươi tuổi, chồng cô là một ông giáo tiểu học chăm chỉ.
+ Việc sinh con: dừng lại ở tuổi 40 sau khi sinh được 5 người con để nuôi dạy cho chu đáo.
+ Việc dạy con: dạy con từ những cái nhỏ nhất, dạy con cách sống “biết tự trọng, biết xấu hổ”, biết sống đúng với bản chất người Hà Nội.
- Là một người yêu nước thầm kín: Đất nước bước vào giai đoạn kháng chiến chống Mĩ, cô sẵn sàng cho con trai ra trận: “tao đau đớn mà bằng lòng”, “vì tao không muốn nó sống bám vào sự hi sinh của bạn bè. Nó dám đi cũng là biết tự trọng”...
* Tác giả cho cô Hiền là “một hạt bụi vàng” của Hà Nội là một sự khẳng định những phẩm chất cao đẹp của con người cô, những tinh hoa trong bản chất người Hà Nội. Những người Hà Nội như cô bình thường và vô danh nhưng là “những hạt bụi vàng lấp lánh đâu đó ở mỗi góc phố Hà Nội”. Ánh vàng đó chính là truyền thống đẹp đẽ, cốt cách trong sáng của con người nơi đây.
Câu 2 (Trang 98 SGK Ngữ Văn 12 Tập 2):
a, Nhân vật tôi: Là người có những quan sát tinh tế, cảm nhận nhạy bén, sắc sảo về nhân vật cô Hiền, về Hà Nội.
- Lúc đầu nhân vật còn tỏ ra nghi ngại, giữ khoảng cách với cô Hiền.
- Về sau anh khâm phục, ngợi ca khẳng định nét đẹp của người Hà Nội, nét đẹp trong bề sâu nhân cách con người.
- Thể hiện một tình yêu sâu nặng, cách nhìn nhận về Hà Nội: đa chiều, lịch lãm.
Anh là đứa con trai đầu mà cô Hiền rất mực yêu quý. Anh đã sống đúng với những lời mẹ dạy về cách sống của người Hà Nội. Năm 1965, Dũng “tình nguyện đăng kí xin đi đánh Mĩ”, anh đã dũng cảm, kiên cường chiến đấu suốt mười năm trở về lại Hà Nội trong ngày toàn thắng.
→ Nhân vật góp phần tô điểm thêm cốt cách tinh thần của người Hà Nội, phẩm giá cao đẹp của thanh niên Việt Nam.
c, Người mẹ Tuất: người mẹ yêu thương con hết mực, bà nén chịu nỗi đau mất con, tiếp tục sống, tiếp tục xây dựng cuộc sống.
d, Những người tạo nên “nhận xét không mấy vui vẻ” của nhân vật tôi về Hà Nội
- Đó là ông bạn trẻ đạp xe như gió... làm xe người khác suýt đổ, lại còn phóng xe vượt qua rồi lên mặt chửi: “tiên sư cái anh già”.
- Đó là những người mà nhân vật tôi quên đường hỏi thăm, những người trả lời sõng hoặc hất cằm, có những người giương mắt nhìn như con thú lạ...
→ Đó là một góc khác, những “hạt sạn của Hà Nội” mà người nghệ sĩ đã dám thẳng thắn nhìn vào và phản ánh trong tác phẩm của mình.
Câu 3 (Trang 98 SGK Ngữ Văn 12 Tập 2):
Chuyện cây si cổ thụ đổ ở đền Ngọc Sơn bị bão đánh bật rễ rồi lại hồi sinh gợi những suy nghĩ, chiêm nghiệm về quy luật bất diệt của cuộc sống. Cây si dù bị bật một phần rễ vẫn hồi sinh, lại trổ cành, xanh lá nhờ ý thức bảo vệ của con người.
→ Vẻ đẹp, sức sống, truyền thống văn hóa của Hà Nội cũng bền bỉ, trường tồn cùng tạo vật, thiên nhiên.
=> Ý nghĩa triết luận đậm nét, sâu sắc của chi tiết nghệ thuật cây si cổ thụ đổ đã thể hiện sinh động phong cách ngòi bút của Nguyễn Khải.
Câu 4 (Trang 98 SGK Ngữ Văn 12 Tập 2):
- Đặc sắc trong giọng điệu trần thuật: giọng điệu đầy chiêm nghiệm, vừa tự nhiên, dân dã, vừa trĩu nặng suy tư, vừa giàu chất khái quát, triết lí.
=> Làm nên chất tự sự vừa đời thường vừa hiện đại.
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật của Nguyễn Khải:
+ Đặt nhân vật trong nhiều quan hệ (gia đình, xã hội), nhân vật được soi chiếu trên nhiều bình diện (hôn nhân, nuôi dạy con cái, quản lí gia đình, cách nhìn nhận đối với con người và hiện tượng xung quanh, quan niệm và cách xử thế...).
+ Tạo tình huống gặp gỡ giữa nhân vật “tôi” và nhân vật khác.
+ Ngôn ngữ nhân vật góp phần khắc họa tính cách ( ngôn ngữ nhân vật cô Hiền ngắn gọn, rõ ràng, dứt khoát, ngôn ngữ nhân vật “tôi” đậm vẻ suy tư, chiêm nghiệm, pha một chút hài hước, vui vẻ...).
Top những bài thơ tháng 8 tình yêu
Không biết tự bao giờ mùa thu lại trở thành điểm hẹn của những tình yêu còn dang dở. Đặc biệt, vào những tháng độ thu vừa “chín mùi” như tháng 8 lại có càng nhiều những gửi gắm trăm năm.
Đóa phượng vĩ nghiêng màu đỏ thắm, lòng thi nhân thâm thẩm muộn phiền. Sợ không kịp nói lời yêu thương, sợ không chờ được khoảnh khắc giao mùa đẹp đẽ. Phải chăng vì vậy mà họ lại lựa chọn tháng 8 để viết nên những “bản tình ca” da diết. Chúng ta hãy cùng điểm qua những bài thơ tình yêu tháng 8 nhé!
Hạ tàn rồi nắng ngã sắc hanh hao
Chùm phượng vĩ thầm thì câu ly biệt
Tiếng ve sầu đâu còn ngân da diết
Phút giao mùa với tha thiết, bâng quơ
Heo mây về lùa trăn trở vào thơ
Lời yêu thương mãi chực chờ ngẫm nghĩ
Nên tỏ bày hay thầm thì chôn kĩ
Dạ rối bời bao suy nghĩ miên man
Lá thay màu, thơ bỗng hóa dở dang
Câu với vần cứ lang thang mải miết
Để lời yêu dần trôi xa biền biệt
Lòng chạnh buồn khôn xiết những riêng man
Hoa sữa nồng thoang thoảng giấc mơ hoang
Gói tâm tư trái ngang vào ảo mộng
Gửi lời yêu vào chiều thu gió lộng
Thả nỗi buồn vào khoảng trống mênh mông...
Thu lại về giữa hoang hoải hư không
Heo may biêng biếc tím chân thu
Nghiêng nghiêng vành nón tóc buông hờ
Tháng tám mây già cõng nhớ thương
Lạnh lẽo đìu hiu góc phố phường
Chiều nay biêng biếc tím vương trời
Nhặt nắng ngồi nghe chuyện một người.
Viết thơ tình vào thu tháng tám
Nghe buồn vời vợi giữa đêm thu sầu
Những lời thơ tha thiết mông lung
Bài thơ viết vội nghìn trùng tới anh
Mùa thu năm đó khắc tên chúng mình
Xưa chúng mình như hình với bóng
Mình ta đếm bước đường về quá xa
Bài thơ tháng tám chờ mong ai về.
Chào tháng tám bầu trời trong xanh
Như đôi mắt em sinh vào tháng tám
Những cô gái hồn nhiên, dịu dàng như câu hát
Khúc giao mùa tháng tám mến yêu ơi.
Tháng tám như em duyên dáng nụ cười
Hiền dịu quá, nồng nàn như hơi thở
Cũng giống mùa thu, em hay buồn vô cớ
Như lá vàng ngơ ngác giữa heo may.
Yêu tha thiết, chẳng bao giờ dám nói
Như hoa sữa nở trắng chiều vời vợi
Nhưng chỉ thơm nồng khi mỗi tối anh qua.
Tháng tám em mơ dưới ánh trăng ngà
Như hoa thắm, lần đầu giơ tay hái
Mong hạnh phúc về ru khúc hát tình yêu.
Tháng tám như em xinh xắn, yêu kiều
Như hoa nở trong nắng chiều lấp lánh
Mùa chín đỏ, khắp mọi miền chim đến
Rối rít gọi bầy, rối rít gọi thu ơi.
Tháng tám như em quyến rũ lòng người
Những cảm xúc bình yên và sâu lắng
Trong buổi sớm mùa thu vừa hửng nắng
Tháng tám bồi hồi… tháng tám gọi tên em…
Tháng Tám thu về nắng nhạt phai
Đường xưa quyến luyến giấc mơ dài
Lắng đọng tâm tư những tháng ngày
Phảng phất hương thơm gió mới lùa
Trinh nguyên thiếu nữ tóc mây đưa
Tháng Tám thu sang rụng lá vàng
Hẹn ước trao duyên dệt mộng đầy
Thu nay vẫn lẻ bóng trang đài...
Héo hắt cung trầm nhịp điệu rơi
Tình thu thổn thức trong hoài vọng
Quạnh quẽ đìu hiu thu lá bay...
Cảm ơn em mảnh tình đêm tháng tám
Sài Gòn yêu ngày ấy chợt nắng mưa
Cho thu mãi đong đưa sầu muôn thuở
Đêm lặng lẽ giọt tình sa vụn vỡ
Sương mây mờ loang lở bóng tình nhân
Nhịp yêu thương đọng lắng nỗi bâng khuâng
Niềm nhung nhớ mấy tầng cao chất vội
Trời tháng tám mưa tình thu biến đổi
Em Sài Gòn vời vợi nỗi nhớ thương
Anh xa xôi mờ mịt bước tha hương
Tình trôi lạc bốn phương trời xa thẳm
Đêm lạnh lẽo vòng tay tìm hương ấm
Nắng tâm tình em góp gởi trao anh
Sưởi lòng đơn lạnh vắng đã bao năm
Cảm ơn em mảnh tình đêm tháng tám.
Tháng 8 là thời điểm vàng để mùa thu phô bày vẻ đẹp và nét đặc trưng nhất. Không có cái nóng bức còn vương vấn của mùa hạ, không hối hả bởi cơn gió lạnh mùa đông. Mùa thu biết đem những ưu điểm của mình khắc sâu vào tâm trí của con người.
Những làn mưa nhè nhẹ tưới mát, những ngọn gió se se xào xạc, cánh lá vàng khe khẽ rụng rơi, tất cả hòa quyện với nhau êm đềm như một danh tác. Để rồi cuối cùng, người thi nhân không kìm được lòng mình mà viết nên những áng thơ. Những bài thơ tháng 8 mùa thu mang đến cho đọc giả không chỉ là khung cảnh thiên nhiên thơ mộng mà còn là thế giới tâm hồn trong trẻo ngân nga.
Tháng tám triều dâng nước vỡ bờ
Lữ khách sang sông vẫn đứng chờ
Mặc cho ngày tháng lửa hương già
Tháng tám thu sang thấm nỗi buồn
Lòng người rách nát lá sầu tuôn
Vầng trăng lạnh lẽo như băng giá
Tháng tám cô đơn trĩu nặng hồn!
